Alles is het spel van ervaren, zegt de vooraanstaande Tibetaanse leraar Longchenpa in het boek het Juwelenschip. Eén van de dingen die je met zekerheid kunt zeggen is dat je steeds ervaart. Steeds gewaar bent. Probeer het maar eens: probeer om niet gewaar te zijn, om niet te ervaren. Dat gaat je niet lukken. Sterker nog: als je dat probeert wordt alleen maar duidelijker dat je continue, en dus zonder onderbreken, waarneemt of ervaart. In die zin ben je een open veld van ervaren.

Verdeeldheid door objectiveren 

Longchenpa benadrukt echter ook dat het belangrijk is om te herkennen dat elke ervaring volkomen open is. Daarmee bedoelt hij dat een ervaring nooit ‘iets’ is. Echter dit staat haaks op onze geconditioneerde werkelijkheidsbeleving. We ontspannen niet als dit open spel van ervaren, maar we zijn betoverd geraakt door wat we van dit ervaren gemaakt hebben. We zijn nog steeds dit open veld van ervaren, maar doordat we er allerlei etiketten opgeplakt hebben is dit verdeeld geraakt. Alles heeft een naam en betekenis gekregen, alles is tot een solide object gemaakt. 

Door deze staat van verdeeld geraakt zijn, ontstaat er conflict en verstoring. We zien niet langer het open spel van ervaren maar zijn gevangen geraakt in wat we ervan gemaakt hebben. En kennen daar weer allerlei betekenissen aan toe. Dit alles noemen we objectivering, oftewel alles tot ‘iets’ maken.

Als je werkelijk doorziet dat je steeds objectiveert, dán ben je vrij. Dan is er als vanzelf een diepe ontspanning die gepaard gaat met een besef van verbondenheid. Kwaliteiten zoals vreugde, liefde en zorgeloosheid zijn dan als vanzelf aanwezig. Omgekeerd kun je behoorlijk gevangen zitten – en bepaald worden – door alles te geloven wat jij ervan gemaakt hebt. 

Subjectiveren: alles op je eigen bordje nemen 

Binnen Zijn & Worden werken we met ‘de kunst van subjectiveren’. Dit is een manier van werken die ons in staat stelt het toneeltje dat we steeds opzetten te doorzien en op die manier onze vrije oerstaat van Zijn kunnen herkennen. Eenmaal herkend is er een spontaan welbevinden dat gepaard gaat met een gevoel van expansie, blijheid, liefde, moeiteloosheid en zorgeloosheid.

Als je subjectiveert ben je om te beginnen bereid – ook bij verstoringen of conflicten – alles op je eigen bordje te nemen. Dat betekent om te beginnen dat je nergens meer naar wijst als oorzaak of schuldige van dingen die jou overkomen. Zowel positieve als negatieve situaties verschijnen in jou. Jij beleeft alles, jij maakt er iets van. Het verschijnt in jouw geest. Je geeft dus niet langer de omstandigheden de schuld, je geeft niet langer de ander de schuld en je geeft niet langer jezelf de schuld. Zolang iets of iemand de schuld krijgt zit je in een positie dat je een soort van slachtoffer bent. Met alle gevolgen van dien.  

Triggers en interpretaties onderscheiden

Natuurlijk overkomen je allerlei dingen. Daar kun je weinig aan doen. Binnen subjectiveren noemen we dat triggers of aanleidingen. Daar kun je weinig aan doen en het is de kunst deze gewoonweg te laten voor wat ze zijn in plaats van er de strijd mee aan te gaan. Dat blijkt al een hele kunst te zijn. 

Interessanter is dat jij deze triggers steeds interpreteert. Hoe je interpreteert, daar kan je evenmin weinig aan doen. Want dit gebeurt razendsnel en is afhankelijk van ontzettend veel invloeden, waaronder je geschiedenis. Als je bijvoorbeeld gebeten bent door een zwarte hond zal je eerstvolgende ontmoeting met een zwarte hond (de trigger) geïnterpreteerd worden als gevaar en bijvoorbeeld dat je opnieuw gebeten zult worden. Dit is nog een simpel voorbeeld, maar in het open veld van ervaren zijn steeds allerlei verschijningen die door jou geïnterpreteerd worden en tot ‘iets’ gemaakt worden. Deze interpretaties leiden tot verhalen met bijbehorende verstorende emoties. 

Echt vrij zijn

Verhalen en emoties bezitten een sterke zuigkracht en bepalen veelal ons doen en laten. Ze vormen dan als het ware jouw eigen gevangenis. Nu kun je proberen deze gevangenis te ontvluchten, maar de kans dat je een andere gevangenis creëert is groot. Die gevangenis is misschien luxer en ruimer dan de vorige, maar nog steeds een gevangenis. Het geweldige van subjectiveren is dat je jezelf onttovert en doorziet dat die gevangenis nooit echt bestaan heeft maar slechts een creatie was van jouw geest. Hiermee biedt subjectiveren de prachtige mogelijkheid om écht vrij te zijn. 

Als je wilt leren vaardig te worden met subjectiveren, is de komende Jaartraining Zijnsgeoriënteerd werken met verstorende emoties wellicht iets voor jou. Kijk op deze pagina voor info, video’s en artikelen. 

Michaël